Heb je seks gehad en daarbij risico gelopen? Onbeschermde seks gehad of is het condoom gescheurd of afgegleden? Drugs gebruikt en daarbij materiaal van een ander gebruikt? Hoe dan ook, je wilt er zeker van zijn of je wel of geen risico op hiv hebt gelopen.
In het kort:
- Er zijn verschillende redenen om je op hiv te laten testen.
- Je kan je bij de huisarts, soa-poli, hiv-sneltestlocaties en thuis (laten) testen.
- Als je minder dan 72 uur geleden risico heeft gelopen op hiv is het een optie om PEP te slikken om hiv-infectie te voorkomen.
- De combinatietest is na zes weken na de infectie betrouwbaar en de uitslag krijg je meestal binnen een week.
- De sneltest is na zes weken tot drie maanden na hiv-infectie betrouwbaar, de uitslag krijg je meestal binnen een uur.
- Een RNA-test kan hiv al na twee weken na de infectie aantonen, deze test wordt gebruikt bij het vermoeden van een acute infectie.
- Een viral load test geeft aan hoeveel hiv er in het bloed zit.
- Zwangere vrouwen worden in Nederland standaard getest op hiv.
Wanneer een hiv-test doen?
Hiv zit met name in bloed, sperma, vaginaal vocht en moedermelk. Het virus is ook te vinden in ander lichaamsvocht, maar in zulke lage concentraties dat er geen risico op overdracht is. Hier lees je meer over de kans op overdracht van hiv.
Je kunt je bijvoorbeeld op hiv laten testen in de volgende gevallen:
- Je hebt seksueel contact zonder condoom gehad met iemand die hiv heeft en die geen onderdrukt virus heeft of met iemand van wie je niet weet of hij/zij hiv heeft
- Je bent gewaarschuwd door iemand voor hiv
- Je hebt klachten die op een hiv-infectie duiden (zie ‘acute infectie’ voor meer info)
Minder dan 72 uur geleden risico gelopen?
Een PEP-kuur bestaat uit een volledige hiv-behandeling gedurende een maand en moet zo snel mogelijk (hoe eerder hoe beter, en uiterlijk 72 uur) na het gelopen risico starten. Zo kan een hiv-infectie voorkomen worden. Neem zo snel mogelijk contact op met de GGD als je denkt dat je PEP nodig hebt. Als de GGD niet bereikbaar is kun je contact opnemen met de Spoedeisende Hulp van het ziekenhuis.
Waar kun je een hiv-test doen?
Bij je huisarts
Je kan bij de huisarts een hiv-test doen. Bij de huisarts weet je de uitslag vaak even snel als bij een soa-poli. Vanwege de zorgverzekering word je onder je eigen naam onderzocht, maar je huisarts heeft geheimhoudingsplicht. De kosten vallen onder het eigen risico bij je verzekering.
Verschillende soorten hiv-testen
Er zijn verschillende manieren om in het bloed te testen of iemand hiv heeft. Er wordt getest op onder andere antistoffen en antigenen. Hier lees je meer wat antistoffen en antigenen zijn.
Combinatietest
In Nederland wordt meestal een combinatietest gedaan. De combinatietest wordt ook wel de ‘4e generatie test’ genoemd. Deze test vindt zowel het p24-eiwit van hiv als de antilichamen die het lichaam zelf aanmaakt. Het p24-eiwit is een antigeen en zit op de buitenkant van een hiv-deeltje. De combinatietest is zes weken na de infectie betrouwbaar.
Het p24-eiwit is al snel na infectie zichtbaar, wanneer de hiv-antilichamen nog niet gevormd zijn. Deze test werkt dan ook alleen korte tijd na infectie. Lange tijd na infectie is het p24-eiwit niet meer aantoonbaar, omdat de antilichamen het p24-eiwit gaan neutraliseren.
Antilichamen worden aangetoond met een ELISA-test. Vanaf het moment van infectie met hiv kan het tot drie maanden duren voordat hiv-antistoffen aantoonbaar zijn in het bloed. Dit wordt ook wel de ‘windowfase’ genoemd. In de meeste gevallen zijn antistoffen al zes weken na de infectie aantoonbaar.
Bij een positieve ELISA-test wordt ook een immunoblot uitgevoerd. Deze laatste test wordt als bewijzend beschouwd voor een aanwezige hiv-infectie. Het duurt meestal een week voordat deze testuitslagen bekend zijn. Het bloed wordt namelijk naar het laboratorium opgestuurd.
Hiv-test bij zwangere vrouwen
In Nederland worden zwangere vrouwen standaard getest op hiv. Vrouwen worden standaard getest, omdat bij behandeling van hiv tijdens de zwangerschap er voor gezorgd kan worden dat de baby geen hiv krijgt. De test wordt dus niet voor de moeder gedaan, maar voor het ongeboren kind.
